Oferta

Adwokat zachowek Łódź – Kancelaria Adwokacka Niedziałkowscy

Szukasz doświadczonego adwokata od spraw o zachowek w Łodzi? Kancelaria Adwokacka Niedziałkowscy z Pabianic oferuje profesjonalną pomoc prawną dla klientów z Łodzi i okolic w dochodzeniu zachowku – czyli należnego ułamka spadku przysługującego najbliższej rodzinie. Nasz zespół posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw o zachowek zarówno polubownie, jak i na drodze sądowej. Reprezentujemy klientów m.in. przed łódzkimi sądami (w tym Sądem Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia) i zapewniamy indywidualne podejście do każdej sprawy. Poniżej wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z zachowkiem oraz przedstawiamy, jak możemy Ci pomóc odzyskać należne Ci pieniądze.

Czym jest zachowek?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego chroniąca najbliższych członków rodziny spadkodawcy, którzy zostali pominięci lub niedostatecznie uwzględnieni w testamencie. W praktyce zachowek ma formę roszczenia pieniężnego – uprawniona osoba może domagać się od spadkobiercy zapłaty sumy odpowiadającej części wartości udziału spadkowego, jaki by jej przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, jest to pewne odstępstwo od pełnej swobody testatora, mające zapewnić najbliższym minimalny udział w korzyściach ze spadku bez względu na treść testamentu. Innymi słowy, nawet jeśli spadkodawca sporządził testament niekorzystny dla np. dzieci czy małżonka, to przepisy o zachowku dają im prawo żądania odpowiedniej kwoty pieniężnej od tych, którzy spadek otrzymali.

Komu przysługuje zachowek?

Krąg osób uprawnionych do zachowku jest ograniczony do najbliższej rodziny. Zgodnie z art. 991 §1 Kodeksu cywilnego, prawo do zachowku przysługuje zstępnym (dzieciom, wnukom itd.), małżonkowi oraz – wyjątkowo – rodzicom spadkodawcy, o ile byliby oni powołani do spadku z ustawy. W praktyce oznacza to, że:

• Dzieci (oraz dalsi zstępni) zmarłego mają prawo do zachowku, podobnie jak małżonek.

• Rodzice zmarłego są uprawnieni tylko wtedy, gdy w braku testamentu dziedziczyliby ustawowo (np. gdy spadkodawca nie miał potomstwa).

Pozostali krewni – tacy jak rodzeństwo, zstępni rodzeństwa (np. siostrzeńcy) czy dalsi krewni – nie są uprawnieni do zachowku według obecnych przepisów. Wnuki i prawnuki mogą dochodzić zachowku tylko w sytuacji, gdy ich rodzic (dziecko spadkodawcy) sam nie może dziedziczyć (np. zmarł wcześniej lub został pozbawiony prawa do zachowku). Warto dodać, że małżonek pozostający ze spadkodawcą w separacji prawomocnie orzeczonej nie ma prawa do zachowku; podobnie gdy toczyło się postępowanie o rozwód lub separację z jego winy i było uzasadnione (art. 940 k.c.).

Utrata prawa do zachowku. Pewne okoliczności mogą sprawić, że nawet osoba z najbliższej rodziny nie będzie mogła domagać się zachowku. Dzieje się tak w przypadku:

• Zrzeczenia się dziedziczenia – jeśli za życia spadkodawcy potencjalny spadkobierca zawarł ze spadkodawcą umowę notarialną o zrzeczenie się dziedziczenia, traci prawo do zachowku.

• Odrzucenia spadku – osoba, która już po śmierci spadkodawcy odrzuciła przypadający jej spadek, traci uprawnienie do zachowku.

• Wydziedziczenia – czyli pozbawienia prawa do zachowku w testamencie. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka lub rodziców zachowku (wydziedziczyć ich), ale wyłącznie z ważnych przyczyn wymienionych w ustawie. Do przyczyn tych należą m.in. uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy i zasadom współżycia społecznego, popełnienie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub jego bliskim bądź rażące zaniedbywanie wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Uwaga: przyczyna wydziedziczenia musi być wyraźnie wskazana w testamencie (art. 1009 k.c.), a wydziedziczenie nie skutkuje pozbawieniem zachowku dzieci wydziedziczonego – wnuki spadkodawcy w takim wypadku wstępują w jego miejsce i zachowują własne roszczenie o zachowek.

• Uznania za niegodnego – osoba uznana prawomocnym wyrokiem sądu za niegodną dziedziczenia (na podstawie art. 928 k.c., np. z powodu popełnienia ciężkiego przestępstwa przeciw spadkodawcy czy ukrycia/destroy testamentu) jest traktowana, jakby nie dożyła otwarcia spadku. Taka osoba nie dziedziczy i nie otrzyma zachowku, a jej udział przypada jej zstępnym.

Podsumowując, prawo do zachowku przysługuje tylko najbliższym, o ile nie nastąpiły szczególne okoliczności wyłączające to uprawnienie. Nasza kancelaria każdorazowo analizuje sytuację rodzinną i prawną klienta, aby ustalić, czy przysługuje mu roszczenie o zachowek i przeciwko komu należy je skierować.

Ile wynosi zachowek i jak się go oblicza?

Wysokość zachowku zależy od wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, oraz od ustawowego ułamka, który jest różny w zależności od sytuacji osobistej uprawnionego. Zgodnie z art. 991 §1 k.c., zachowek wynosi:

• 1/2 wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym – co do zasady w większości przypadków.

• 2/3 wartości tego udziału, jeżeli uprawniony do zachowku jest małoletni (np. dziecko poniżej 18 roku życia) lub trwale niezdolny do pracy (np. osoba całkowicie niepełnosprawna).

Powyższe oznacza, że np. gdy zmarły pozostawił żonę i dzieci, a w testamencie cały majątek zapisał obcej osobie – wówczas każdemu z dzieci przysługuje zachowek równy połowie tego, co dziedziczyłoby, gdyby nie było testamentu (dla małoletnich dzieci byłoby to 2/3 hipotetycznego udziału). Ułamek 1/2 lub 2/3 stosujemy indywidualnie dla każdej uprawnionej osoby, stąd kwoty należnego zachowku różnią się w zależności od okoliczności (np. dzieci małoletnie otrzymają procentowo więcej niż pełnoletnie).

Obliczanie zachowku w praktyce przebiega w kilku krokach:

1. Ustalenie udziału spadkowego należnego uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Należy tu określić, kto i w jakich częściach dziedziczyłby z ustawy. Co istotne, przepisy nakazują przy tym uwzględnić także tych spadkobierców ustawowych, którzy zostali uznani za niegodnych lub spadek odrzucili, jak gdyby dziedziczyli, natomiast pomija się osoby, które zrzekły się dziedziczenia albo zostały wydziedziczone. Dzięki temu podstawa obliczeń (udział ustawowy) oddaje rzeczywisty krąg bliskich, którzy mogliby dziedziczyć, gdyby nie utracili do tego prawa z własnej woli lub z woli spadkodawcy).

2. Ustalenie tzw. substratu zachowku, czyli wartości majątku, od której liczymy zachowek. Substrat ten obejmuje:

   • Czystą wartość spadku – to jest aktywa spadkowe pomniejszone o długi spadkowe. Przy obliczaniu czystej wartości spadku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, a także długów z tytułu zachowków należnych innym osobom.

   • Doliczane darowizny i zapisy windykacyjne – zgodnie z art. 993 k.c. do substratu zachowku dodaje się wartość darowizn dokonanych przez spadkodawcę za życia, a także zapisów windykacyjnych z testamentu, stosownie do poniższych reguł. Co do zasady uwzględniamy wszystkie darowizny przekazane kogokolwiek przez spadkodawcę, jednak z kilkoma wyjątkami wynikającymi z art. 994 k.c.: nie dolicza się m.in.

   • drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych (np. prezenty okolicznościowe) oraz

   • darowizn dokonanych dawno temu – tj. więcej niż 10 lat przed śmiercią, ale tylko jeśli obdarowanym była osoba nienależąca do kręgu spadkobierców ustawowych ani uprawnionych do zachowku. Innymi słowy, darowizny sprzed ponad 10 lat na rzecz obcych nie powiększają substratu; natomiast darowizny na rzecz dzieci, wnuków, małżonka itp. są doliczane niezależnie od daty.

   • Ponadto darowizny szczególne też mogą być pominięte w liczeniu zachowku w pewnych sytuacjach: np. darowizny dokonane w czasie, gdy spadkodawca nie miał jeszcze zstępnych, nie są doliczane przy obliczaniu zachowku dla jego dzieci (chyba że darował coś na mniej niż 300 dni przed narodzinami dziecka). Podobnie, darowizny na rzecz małżonka sprzed zawarcia małżeństwa nie liczą się do zachowku dla tego małżonka. Te przepisy zapobiegają sytuacji, w której np. dzieci żądałyby zachowku od darowizn, które rodzic uczynił, zanim dzieci w ogóle przyszły na świat, lub małżonek – od prezentów sprzed ślubu.

   W efekcie powyższych czynności otrzymujemy substrat zachowku, czyli sumę wartości czystego spadku i doliczanych darowizn. Od tej kwoty będzie liczony ułamek zachowku.

3. Obliczenie należnej kwoty zachowku. Gdy znamy już substrat oraz udział ustawowy uprawnionego, mnożymy wartość substratu przez ułamek 1/2 lub 2/3 odpowiedni dla danej osoby. Otrzymany wynik to kwota zachowku, jakiej uprawniony może domagać się od spadkobierców. Przykładowo, jeśli substrat spadku wynosi 500 000 zł, a udział ustawowy dziecka to 1/4, to jego zachowek wyniesie 500 000 × 1/4 × 1/2 = 62 500 zł (lub ×2/3 = ~83 300 zł, gdy dziecko jest małoletnie). Uwaga: jeżeli uprawniony już za życia spadkodawcy otrzymał od niego pewne korzyści majątkowe (np. znaczącą darowiznę) lub zapis windykacyjny w testamencie, to zalicza się to na poczet należnego zachowku. W praktyce oznacza to pomniejszenie kwoty wypłacanej – nie można dwa razy otrzymywać tego samego. Jeśli np. syn dostał od ojca darowiznę mieszkania o znacznej wartości, może się okazać, że wyczerpuje ona jego zachowek i nie ma podstaw do dalszych roszczeń. Wartość darowizn ustala się według stanu z chwili ich dokonania, ale według cen z chwili ustalania zachowku (art. 995 §1 k.c.) – często potrzebna jest zatem aktualna wycena nieruchomości czy innych przedmiotów, które były przedmiotem darowizny.

Obliczenie wysokości zachowku bywa skomplikowane, zwłaszcza gdy w grę wchodzą liczne darowizny z odległej przeszłości albo różne składniki majątku. Nasi prawnicy pomagają na etapie przedsądowym oszacować należny zachowek, biorąc pod uwagę wszystkie ustawowe zasady i aktualne orzecznictwo. Dzięki temu klient wie, o jaką kwotę może realnie wystąpić.

Dochodzenie zachowku – polubownie czy w sądzie?

Roszczenie o zachowek można próbować zrealizować na dwa sposoby: polubownie (pozasądowo) albo na drodze postępowania sądowego. Zawsze staramy się w pierwszej kolejności ocenić szanse na ugodowe załatwienie sprawy, co często pozwala oszczędzić czas i koszty dla naszego klienta.

Postępowanie polubowne (ugoda). Jeżeli jesteś uprawniony do zachowku, nasz adwokat może w Twoim imieniu skierować do spadkobiercy (osoby lub osób, które odziedziczyły majątek) wezwanie do zapłaty zachowku. W piśmie takim precyzyjnie wskazujemy podstawę prawną roszczenia, wyliczoną kwotę zachowku oraz wyznaczamy termin dobrowolnej zapłaty. Często już na tym etapie, po negocjacjach, udaje się osiągnąć ugodę – spadkobierca zgadza się wypłacić całość lub część należnego zachowku, ewentualnie rozłożyć płatność na raty. Ugoda może być zawarta prywatnie lub przed mediatorem czy notariuszem.

Warto podjąć próbę polubownego rozwiązania sporu przed złożeniem pozwu. Po pierwsze, od 2016 r. w pozwie sądowym należy wskazać, czy strony próbowały mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu, a jeśli nie – wyjaśnić dlaczego. Brak takiej informacji stanowi brak formalny pozwu i sąd wezwie do jego uzupełnienia. Po drugie, jeśli pozwany od razu uzna żądanie (np. był skłonny zapłacić, lecz nie został wcześniej wezwany), może domagać się od powoda zwrotu kosztów procesu mimo przegranej sprawy (art. 101 K.p.c.). Zatem wykazanie, że próbowaliśmy ugody, działa na naszą korzyść. Co więcej, przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o zachowek następuje m.in. przez każdą czynność przed sądem lub właśnie przez uznanie długu przez spadkobiercę – a za takie uznanie może być uznana ugoda czy nawet częściowa zapłata zachowku.

Postępowanie sądowe (pozew o zachowek). Jeśli negocjacje nie przyniosą rezultatu lub spadkobiercy odmawiają zapłaty, konieczne będzie skierowanie sprawy na drogę sądową. Nasza kancelaria zapewnia pełne wsparcie w tym procesie – od przygotowania pozwu, poprzez reprezentację przed sądem, aż po egzekucję wyroku. Kilka kluczowych informacji o sprawie sądowej o zachowek:

• Właściwy sąd. Pozew o zapłatę zachowku należy złożyć do sądu właściwego według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy Oznacza to, że jeżeli zmarły mieszkał w Łodzi, właściwym będzie zazwyczaj sąd łódzki (np. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia – w przypadku wartości sporu do 75 tys. zł – lub Sąd Okręgowy w Łodzi przy większych kwotach). Nasi adwokaci mają doświadczenie w prowadzeniu spraw zachowkowych przed łódzkimi sądami, co pozwala nam sprawnie nawigować lokalnymi procedurami.

• Opłata sądowa. Przy wniesieniu pozwu pobierana jest opłata w wysokości 5% dochodzonej kwoty (tzw. opłata od pozwu), nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł. Przykładowo, żądając 50 000 zł zachowku, trzeba uiścić 2 500 zł opłaty. W razie trudnej sytuacji finansowej klienta możemy rozważyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części.

• Oddzielne powództwa. Każda osoba uprawniona do zachowku dochodzi swojego roszczenia oddzielnie – nie ma jednego "połączonego" pozwu grupowego. Sąd rozpatruje indywidualnie roszczenie każdego uprawnionego. Jeśli np. dwoje rodzeństwa domaga się zachowku po rodzicu, każde z nich składa własny pozew (choć sprawy te mogą zostać w praktyce połączone do wspólnego rozpoznania).

• Przebieg postępowania. Sprawy o zachowek toczą się w trybie procesowym (postępowanie cywilne). Po złożeniu pozwu sąd doręcza go pozwanemu spadkobiercy, który musi wnieść odpowiedź. Często sporne pozostają zagadnienia takie jak: wartość spadku (np. wycena nieruchomości, przedsiębiorstwa należącego do spadku), zakres doliczanych darowizn czy kwalifikacja uprawnionych osób. Możliwe, że konieczne będzie powołanie biegłego (rzeczoznawcy majątkowego) celem wyceny majątku lub darowizn. Sąd na podstawie zebranych dowodów (dokumentów, zeznań świadków, opinii biegłych) ustali substrat zachowku i wyliczy należne kwoty zgodnie z przepisami. Wyrok zasądzający zachowek będzie tytułem egzekucyjnym – jeśli pozwany dobrowolnie nie zapłaci, po uprawomocnieniu się wyroku można skierować sprawę do komornika.

• Czas trwania. Postępowanie sądowe o zachowek może potrwać od kilku miesięcy do kilkunastu miesięcy lub dłużej – zależnie od stopnia skomplikowania (np. liczby spornych kwestii, konieczności wyceny majątku) oraz obciążenia danego sądu. Nasza kancelaria dokłada starań, by postępowanie przebiegało sprawnie i kompletujemy wszystkie potrzebne dowody już na etapie składania pozwu, co często przyspiesza rozpoznanie sprawy.

• Przedawnienie roszczenia. Należy pamiętać, że roszczenie o zachowek nie jest bezterminowe. Zgodnie z art. 1007 k.c. ulega ono przedawnieniu po 5 latach od ogłoszenia testamentu (a jeżeli spadkodawca nie pozostawił testamentu – od otwarcia spadku, czyli daty śmierci). Po upływie tego terminu spadkobierca może uchylić się od zapłaty, podnosząc zarzut przedawnienia. Dlatego tak ważne jest, by nie zwlekać z podjęciem kroków prawnych. Jeżeli termin 5-letni zbliża się ku końcowi, samo prowadzenie negocjacji może nie wystarczyć – wówczas trzeba koniecznie przerwać bieg przedawnienia poprzez złożenie pozwu lub wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.

Nasza kancelaria oferuje pełne wsparcie na każdym etapie dochodzenia zachowku – od analizy sprawy i prób ugodowych, aż po prowadzenie procesu sądowego. Działamy szybko i skutecznie, mając na względzie zarówno obowiązujące przepisy, jak i aktualne orzecznictwo sądów, które często doprecyzowuje pewne kwestie sporne.

Aktualne przepisy i orzecznictwo dotyczące zachowku

Instytucja zachowku jest kompleksowo uregulowana w Kodeksie cywilnym (art. 991–1011 k.c.). Warto znać podstawowe przepisy i najnowsze orzecznictwo, które może mieć wpływ na Twoją sprawę:

• Podstawa prawna: Art. 991 k.c. określa krąg uprawnionych i wysokość zachowku (połowa udziału, a dla małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy – 2/3). Kolejne artykuły (992–997 k.c.)precyzują zasady obliczania zachowku – m.in. kogo uwzględniamy przy ustalaniu udziału (uwzględnia się odrzuconych i niegodnych, pomija wydziedziczonych i tych, co zrzekli się dziedziczenia) co doliczamy do spadku (darowizny i zapisy windykacyjne), czego nie doliczamy(drobne darowizny i starsze niż 10 lat dla obcych) oraz jak wyceniać darowizny (według stanu z chwili darowizny, cen z chwili ustalania zachowku). Przepisy te również ustanawiają, w jaki sposób darowizny i zapisy na rzecz uprawnionego zaliczane są na poczet jego zachowku (art. 996 k.c.) i jak ewentualnie pomniejszać zapisy zwykłe w razie konieczności zapłaty zachowków (art. 1003–1005 k.c.). Art. 1000–1001 k.c. stanowią natomiast, że jeżeli spadkobierca nie jest w stanie zapłacić zachowku, to odpowiedzialność przechodzi na osoby, które otrzymały darowizny lub zapisy windykacyjne od spadkodawcy – jednak tylko do wysokości ich wzbogacenia z tego tytułu. Art. 1007 k.c. wprowadza wspomniany termin 5 lat na dochodzenie roszczeń o zachowek. Z kolei art. 1008–1011 k.c. dotyczą wydziedziczenia – wskazują przesłanki, tryb (tylko w testamencie) oraz skutki pozbawienia prawa do zachowku.

• Aktualne orzecznictwo sądowe: Sądy, w tym Sąd Najwyższy, na przestrzeni lat wydały wiele wyroków uściślających przepisy o zachowku. Na bieżąco śledzimy orzecznictwo, aby wykorzystać najnowsze argumenty na korzyść naszych klientów. Przykładowo, w świeżej uchwale z 8 sierpnia 2024 r. (III CZP 3/24) Sąd Najwyższy potwierdził zasady doliczania darowizn – stwierdził jednoznacznie, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się darowizn dokonanych ponad 10 lat przed śmiercią spadkodawcy na rzecz osób, które nie dochodzą do spadku. Uchwała ta rozwiała wątpliwości co do interpretacji art. 994 k.c. – utwierdzając, że np. dawna darowizna na rzecz dalekiego krewnego czy obcej osoby (jeśli ta osoba i tak nie dziedziczyłaby z ustawy) po 10 latach nie obciąża już masy spadkowej przy liczeniu zachowku. Inny przykład: orzecznictwo od dawna podkreśla, że umowa dożywocia nie jest traktowana jak darowizna, a zatem przekazanie nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie nie zwiększa substratu zachowku. Spadkodawcy czasem próbują tą drogą „ominąć" zachowek, ale skutkiem może być jedynie to, że zachowek będzie niższy – uprawniony i tak może żądać pieniędzy od spadkobiercy, choć jeśli główny składnik majątku zmarłego został przekazany w dożywociu, to realnie suma zachowku bywa wtedy niewielka.

Oprócz powyższych, warto odnotować orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 25 lipca 2013 r. (sygn. P 56/11), które potwierdziło zgodność zachowku z Konstytucją, wskazując m.in., że instytucja ta jest uzasadniona względami ochrony rodziny i zasad współżycia społecznego. Wszystkie te źródła prawa i orzecznictwa są nam dobrze znane – wykorzystujemy je, by zbudować jak najmocniejszą argumentację w Twojej sprawie.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania o zachowek

Czy można kogoś pozbawić zachowku?
Tak, istnieje taka możliwość w ściśle określonych przypadkach. Pozbawienie prawa do zachowku nazywa się wydziedziczeniem i może nastąpić tylko przez zapis w testamencie. Spadkodawca musi wyraźnie wskazać, kogo wydziedzicza i z jakiego powodu. Kodeks cywilny (art. 1008 k.c.) wymienia katalog przyczyn, dla których można to uczynić – zalicza się do nich: uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, popełnienie przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub jego bliskim, rażąca obraza czci lub uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy. Wydziedziczenie skutkuje tym, że wydziedziczony nie otrzymuje zachowku, ale uwaga – jego zstępni (dzieci, wnuki) zachowują własne prawo do zachowku (chyba że także zostali wydziedziczeni). Innych sposobów na „pozbawienie" zachowku zasadniczo nie ma – darowizny uczynione za życia, pominięcie w testamencie czy nawet wydziedziczenie bezzasadne (bez wskazania ustawowej przyczyny) nie odbiorą bliskim prawa do roszczeń. Jeśli ktoś został wydziedziczony bezpodstawnie, może w sądzie kwestionować ważność takiego zapisu testamentowego.

Ile wynosi zachowek (jaka to kwota)?
Wysokość zachowku jest inna dla każdej sprawy, bo zależy od wartości spadku i relacji uprawnionego do spadkodawcy. Co do zasady, zachowek to połowa wartości udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu, gdyby dziedziczył z ustawy. Przykładowo: jeśli zmarły pozostawił dwoje dzieci, a cały spadek (np. 300 000 zł) zapisał w testamencie osobie trzeciej, to każde dziecko dziedziczyłoby ustawowo 1/2 spadku, zatem jego zachowek wyniesie połowę z 1/2, czyli 1/4 wartości spadku (w tym przykładzie 75 000 zł na każde dziecko). Wyjątkiem jest sytuacja dziecka małoletniego lub osoby trwale niezdolnej do pracy – wtedy ustawowy ułamek zachowku to 2/3 udziału spadkowego. W powyższym przykładzie, gdyby jedno z dzieci było małoletnie, jego zachowek wyniósłby ~100 000 zł (2/3 z połowy z 300 000 zł). Ostateczna kwota zależy też od substratu zachowku (dodania darowizn, pomniejszenia długów itd.), jak opisaliśmy wyżej, więc w praktyce wyliczenie bywa bardziej złożone. Nasza kancelaria pomoże Ci precyzyjnie obliczyć należny zachowek na podstawie pełnych danych o spadku i darowiznach.

Komu przysługuje zachowek po dziadkach? Czy wnuki mają prawo do zachowku?
Zasada jest taka, że wnuki (i dalsi zstępni) dochodzą zachowku tylko przez reprezentację swojego rodzica. Jeżeli Twoi dziadkowie sporządzili testament pomijający Twojego rodzica, to Twój rodzic jako dziecko spadkodawcy jest uprawniony do zachowku. Ty jako wnuk nie masz własnego roszczenia, bo wnuki nie należą do kręgu uprawnionych, o ile żyje ich rodzic uprawniony do spadku. Jednak w sytuacji, gdy np. dziadek pominął w testamencie wszystkich, a Twój rodzic (dziecko dziadka) już wcześniej zmarł – wtedy wchodzisz w jego miejsce. Innymi słowy, wnuki otrzymują zachowek tylko jeśli ich rodzic (dziecko spadkodawcy) nie może go otrzymać (bo nie żyje, został wydziedziczony lub uznany za niegodnego). Wtedy dziedziczyłbyś ustawowo zamiast rodzica, więc masz prawo do zachowku na takich samych zasadach jak on. Natomiast jeśli Twój rodzic żyje i ma prawo do zachowku, wnukom już on nie przysługuje. Podobnie jest z prawnukami – oni wejdą w prawa dziadków tylko gdy dziadków zabraknie.

Czy rodzeństwo ma prawo do zachowku?
Nie, rodzeństwo spadkodawcy (brat, siostra) nie jest uprawnione do zachowku według polskiego prawa. Zachowek przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi i rodzicom (o ile by dziedziczyli z ustawy). Rodzeństwo co prawda może dziedziczyć ustawowo w braku zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy, ale ustawa nie daje bratu czy siostrze roszczenia o zachowek – oznacza to, że jeżeli np. bezdzietny kawaler sporządzi testament na rzecz znajomego, pomijając siostrę, to siostra nie może żądać zachowku. Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdy rodzeństwo jest jednocześnie zstępnym – co może mieć miejsce jedynie w rzadkich przypadkach zawiłych więzi rodzinnych (np. przy dziedziczeniu przysposobionego rodzeństwa jako dzieci). W standardowych realiach brat lub siostra nie dostaną zachowku, nawet jeśli czują się pokrzywdzeni pominięciem w testamencie.

W jakim terminie należy wystąpić o zachowek?
Roszczenie o zachowek podlega przedawnieniu – upływ czasu może więc spowodować, że nie będziesz mógł skutecznie go dochodzić. Termin przedawnienia wynosi obecnie 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu (czyli formalnego otwarcia i odczytania testamentu przez sąd lub notariusza) albo, jeśli spadkodawca nie zostawił testamentu, 5 lat od otwarcia spadku (czyli od daty śmierci). Po upływie tych 5 lat pozwany spadkobierca może odmówić zapłaty, powołując się na przedawnienie – a sąd uwzględni taki zarzut. Ważne więc, aby nie przegapić tego terminu. Jeśli zbliża się on ku końcowi, najlepiej jak najszybciej skontaktować się z prawnikiem i przygotować złożenie pozwu lub chociaż wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (co również przerywa bieg przedawnienia). Nasza kancelaria zadba o to, aby Twoje roszczenie nie przepadło – monitorujemy terminy i podejmujemy właściwe działania we właściwym czasie.

Skontaktuj się z nami – profesjonalna pomoc w sprawach o zachowek

Sprawy o zachowek potrafią być złożone i pełne emocji rodzinnych, dlatego warto powierzyć je profesjonaliście. Kancelaria Adwokacka Niedziałkowscy ma wiedzę i doświadczenie, by skutecznie poprowadzić Twoją sprawę o zachowek w Łodzi lub regionie. Dlaczego my?

• Doświadczenie – prowadziliśmy dziesiątki spraw spadkowych i o zachowek, znamy strategie działania zarówno na etapie negocjacji, jak i na sali sądowej.

• Wiedza merytoryczna – jesteśmy na bieżąco z przepisami (Kodeks cywilny, procedura cywilna) oraz aktualnym orzecznictwem, co pozwala nam przewidzieć różne scenariusze i odpowiednio reagować.

• Indywidualne podejście – rozumiemy, że każda sytuacja jest inna. Dokładnie analizujemy stan faktyczny i osobisty klienta, aby zaproponować najlepsze rozwiązania (np. mediacja vs. pozew) i precyzyjnie obliczyć należny zachowek.

• Skuteczność i profesjonalizm – dbamy o interesy naszych klientów, negocjując najwyższe możliwe kwoty zachowku lub dochodząc ich w sądzie. Piszemy pozwy i pisma procesowe w sposób rzetelny i przekonujący, poparty dowodami i przepisami.

Jeśli masz pytania dotyczące zachowku lub potrzebujesz pomocy adwokata w Łodzi – skontaktuj się z nami już dziś! Oferujemy konsultacje prawne, podczas których omówimy Twoją sprawę i zaplanujemy dalsze kroki. Jesteśmy do Twojej dyspozycji pod telefonem, mailem oraz osobiście w naszej siedzibie w Łodzi lub Pabianicach (dogodny dojazd z Łodzi). Zaufaj naszemu doświadczeniu i pozwól nam zatroszczyć się o Twój interes prawny. Skutecznie pomożemy Ci uzyskać należny zachowek od nieuczciwych spadkobierców, aby sprawiedliwości stało się zadość. Zapraszamy do kontaktu!

Kancelaria Adwokacka Niedziałkowscy – Twój adwokat od zachowku w Łodzi.