Zatrzymanie prawa jazdy – prawo i przepisy

Zatrzymanie prawa jazdy w Polsce – przepisy i procedury

Kierowcy dopuszczający się wykroczeń i przestępstw drogowych mogą spotkać się z zatrzymaniem prawa jazdy, najczęściej przez policję. W jakich przypadkach można stracić prawo jazdy? Przepisy określają to ustawa o kierujących pojazdami oraz prawo o ruchu drogowym. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny zatrzymania prawa jazdy oraz konsekwencje w 2024 roku.W 2024 roku zatrzymano już ponad 45 tysięcy praw jazdy, co świadczy o poważnym problemie przestrzegania przepisów drogowych w Polsce. Główne przyczyny zatrzymań to przede wszystkim jazda pod wpływem alkoholu, która wciąż pozostaje najczęstszym powodem utraty uprawnień. W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2024 roku zatrzymano z tego powodu około 24 tysięcy praw jazdy​. Drugą częstą przyczyną zatrzymań jest przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym. W 2024 roku za to wykroczenie prawo jazdy straciło już ponad 14 tysięcy kierowców​. Nowe przepisy, które weszły w życie w poprzednich latach, przyniosły pewne ograniczenie liczby takich przypadków, jednak problem wciąż pozostaje istotny.

Warto zaznaczyć, że zatrzymania praw jazdy mają na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach i są częścią surowszej polityki karnej, która obejmuje również wysokie mandaty oraz inne sankcje, takie jak możliwość konfiskaty pojazdu w przypadku jazdy pod wpływem alkoholu​. WIele z tych przepisów mogą zostać zastosowane w sposób nieprawidłowy, a co za tym idzie ze szkodą dla danego kierującego.

1. Zatrzymanie prawa jazdy za alkohol lub narkotyki

Jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania prawa jazdy jest prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. Zatrzymanie prawa jazdy zależy od stężenia alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu. Wyróżnia się stan po spożyciu alkoholu oraz stan nietrzeźwości, przy czym ten drugi wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami i traktowane jest jako przestępstwo. Policjant może zatrzymać prawo jazdy na miejscu, jeśli zawartość alkoholu w chwili zatrzymania przekroczyła dopuszczalny limit (0,1 mg/dm3 lub 0,2% w wydychanym powietrzu). Ostateczną decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy podejmuje sąd lub prokuratura. Od takiej decyzji można się odwołać, składając odpowiednio umotywowane zażalenie, przy czym istotnym jest przewidziany w tym celu termin 7 dni, co wymaga reakcji niemalże natychmiastowej po stronie kierującego pojazdem.

Kierowcy znajdujący się pod wpływem narkotyków również mogą stracić prawo jazdy. Procedura jest podobna jak w przypadku alkoholu, jednak w odróżnieniu od innych sytuacji pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy nie uprawnia kierowcy do dalszej jazdy. Ostatecznie sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów lub zwrócić dokument kierowcy. Warto skonsultować się z adwokatem, aby zwiększyć swoje szanse na odzyskanie prawa jazdy. Kancelaria Adwokacka Niedziałkowscy w Łodzi i Pabianicach prowadzi sprawy karne, w których udziela pilnej pomocy prawnej w sprawach zatrzymań prawa jazdy oraz obrony w sprawach karnych.

2. Zatrzymanie prawa jazdy po kolizji drogowej

Kierowcy, którzy spowodowali kolizję drogową, mogą również zostać ukarani zatrzymaniem prawa jazdy, zwłaszcza jeśli zachodzi podejrzenie rażącego naruszenia przepisów. Policja ma prawo zatrzymać dokument na miejscu, wydając pokwitowanie, które pozwala na prowadzenie pojazdu przez 7 dni. Decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy lub zakazie prowadzenia pojazdów ostatecznie podejmuje sąd lub prokuratura.

3. Zatrzymanie prawa jazdy po wypadku komunikacyjnym

Jeśli kierowca spowodował wypadek, w wyniku którego inny uczestnik doznał obrażeń powyżej 7 dni, policja może zatrzymać prawo jazdy na miejscu. Ostateczną decyzję o zatrzymaniu podejmują sąd lub prokuratura, która bierze pod uwagę charakter naruszenia przepisów.

4. Zatrzymanie prawa jazdy za tachograf w 2024 roku

Wśród kierowców zawodowych jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania prawa jazdy jest ingerencja w pracę tachografu. Kierowcy, którzy manipulują przy sprzęcie monitorującym, np. wyłączając tachograf lub korzystając z nieswojej karty, mogą zostać ukarani zatrzymaniem prawa jazdy na okres do 3 miesięcy. Zatrzymanie może nastąpić również w przypadku braku tachografu w pojeździe, a pokwitowanie uprawnia do prowadzenia pojazdu przez 24 godziny.

5. Zatrzymanie prawa jazdy – art. 86b Kodeksu wykroczeń

Zgodnie z nowym przepisem, który wszedł w życie w 2022 roku, kierowca, który nie ustąpi pierwszeństwa pieszemu, wyprzedza na przejściu dla pieszych lub omija pojazd zatrzymujący się, aby ustąpić pieszemu, może zostać ukarany grzywną nie niższą niż 1500 zł oraz zatrzymaniem prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat, jeśli spowodował zagrożenie dla pieszego.

6. Zatrzymanie prawa jazdy na 3 miesiące

Zatrzymanie prawa jazdy na 3 miesiące może nastąpić w kilku sytuacjach, z których najczęstszymi są: przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym oraz przewożenie większej liczby pasażerów niż dozwolone w dowodzie rejestracyjnym. W takich przypadkach policjant ma prawo zatrzymać prawo jazdy na okres 3 miesięcy.

7. Cofnięcie uprawnień

Cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami jest procedurą administracyjną, najczęściej wynikającą z wyroku sądowego o zakazie prowadzenia pojazdów. Decyzję o cofnięciu uprawnień podejmuje starosta na podstawie odpisu wyroku sądowego.

Czy po spowodowaniu wypadku drogowego zostanie zatrzymane prawo jazdy? Czy istnieje możliwość jego odzyskania? Jakie kroki podjąć, aby móc dalej prowadzić pojazd po wypadku drogowym?

Wbrew powszechnym opiniom, sprawca wypadku drogowego, nawet o poważnych skutkach, nie zawsze musi mieć zatrzymane prawo jazdy ani cofnięte uprawnienia do prowadzenia pojazdów.

Przepis art. 42 § 1 Kodeksu karnego, stanowi:

„Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.”

Przepis ten wskazuje, że orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów ma charakter fakultatywny. Należy mieć na uwadze, że przestępstwa z art. 177 Kodeksu karnego, dotyczące wypadków drogowych, mają charakter nieumyślny.

Jednakże w niektórych sytuacjach sąd jest zobowiązany do obligatoryjnego nałożenia zakazu prowadzenia pojazdów.

Zgodnie z art. 42 § 2 Kodeksu karnego:

„Sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177.”

W związku z tym, ucieczka z miejsca wypadku lub spowodowanie go pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających automatycznie skutkuje utratą prawa jazdy na okres nie krótszy niż 3 lata.

Podsumowując, skazanie za przestępstwo lub wykroczenie drogowe może wiązać się z obowiązkowym lub fakultatywnym zastosowaniem zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Tego rodzaju środek karny stanowi dla kierowcy dotkliwą sankcję, a co istotniejsze, służy ochronie bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez eliminację niezdyscyplinowanych i nieodpowiedzialnych uczestników. Choć funkcja prewencyjna zakazu jest nie do przecenienia, powinien on być stosowany z należytą rozwagą, mając na uwadze jego profilaktyczny charakter.